8 juni 2006
BRAAK IN VREDENBURG

Na 26 februari ['t Hoogt Utrecht] hadden we elkaar 3 maanden niet gezien. Erg lang voor een bandje waarvan de leden- en zeker schrijfster dezes- steeds vaker lijden aan ergerlijke vergeetachtigheid.
't Hele programma, aangevuld met een drietal toegiften die voor de meesten nieuw waren, moest dus eigenlijk opnieuw ingestudeerd worden dan wel uit diepe krochten van de geest opgetakeld.
Tevens was er een camera-ensemble geregeld [door S.] om deze tour-de-force voor de eeuwigheid te bewaren. Reden genoeg voor in hevigheid en per persoon varierende paniek.
Een drietal repetities moesten in elk geval mij geruststellen, evenwel: aan zowat alles was de lange scheiding te horen.
Ik overdrijf een tikje en een enkeling had van dit alles geen last, maar een tobber als Simon en een twijfelaar als ondergetekende vroegen zichzelf en elkaar af hoe nu toch en van nu af aan wat. . . . . . .

En toen sloeg toch nog onverwacht de 27^ste mei toe. Als een sluipende betonmuur presenteerde hij zich en om 20.15 uur was 't onvermijdelijk zover.
Ik heb me al zo vaak afgevraagd: waarom doe ik mezelf dit toch steeds weer aan?? Die verlammende onzekerheid, 't geheugen dat een voorkeur heeft voor rampen en misfortuin.
Maar de ervaring leert ook dat dit er allemaal bijhoort en ook dat 't uiteindelijk - meestal - goed komt.
Gelukkig maar.
Maar ja, ongemerkt had ik de laatste weken 2 kg. aan mezelf toegevoegd waardoor allerlei toiletjes niet meer afkleedden, nee, de gelijkenis met een Michelinmannetje drong zich op.

Kwel en kommer, lezer!
Enfin, ik zal u niet vervelen met deze damesellende.

Terwijl boven in de zaal de film werd gestart zaten wij 2 verdiepingen lager in een kleedkamer al die dingen te doen die je liever in afzondering en geluiddicht doormaakt. Maar ja, van de 2 kleedkamers had ik er 1 geconfisqueerd en dat was het startschot voor de jongens om zich bij mij te voegen. Voor de gezelligheid.
De één sloot in relatieve afzondering de ogen, een ander begon een claustrofobisch ijsbeertraject, een derde kakelde onafgebroken in doodsangst voor wat er ging komen.

En alles hier tussenin.

Op de monitor zagen we het einde van de film die vooraf ging aan ons optreden naderen, dus liepen we met z'n allen de lift in; de lift naar 't schavot. [ je weet wel; "Ascenceur pour l'Echafaud" uit 1958 met de beroemde soundtrack van Miles Davis]

Hoe toepasselijk.

De duisternis, het geroezemoes en dus de aanwezigheid van al die toeschouwers en tenslotte dat spaarzaam verlichte podium met de zacht brommende apparatuur. De lichtjes. Ik begreep voor de zoveelste keer waarom ik mezelf dit steeds weer aandoe. Het is de verslaving om elke keer weer je allerliefste bezigheid uit te schreeuwen.

Een uur samengebalde energie die je met 6 anderen deelt.

Na het wegsterven van het applaus glijdt de betovering als een glad laken van je af en weet je je omringd door een andersoortige aandacht: nu wil het publiek gezien en gehoord worden.

Cherry Wijdenbosch.

---

23 maart 2006

Theo Mackaay

Zondag 26 feb. jl. Ik was de dag ervoor extra vroeg naar bed gegaan omdat er na zo'n 25 jaar toch wel wat van je verwacht wordt. Ik dacht na een goede nachtrust zal het in ieder geval niet aan mij liggen voor het wel dan niet slagen van dit recitel Ik was dus zo vroeg naar bed gegaan dat ik meer dan vervroegd wakker werd en dus een zee van tijd over had om mij dus nog voor te kunnen bereiden. Nu van dit alles kwam dus niets, om de dood eenvoudige reden dat ik deze kostbare tijd spendeerde naar het zoeken van mijn tas, met daarin alle gitaar benodigheden, snoeren gitaarbanden teksten e.d. Van mijn goede voornemen de dag ervoor om deze dag zo stresloos mogelijk te beginnen, bleef dan dus niets meer over, het was dus weer net zo/n dag als alle andere fucking day/s of my life. Affijn, vroeger dan vroeg had ik het "HOOGT"dus nooit aanschouwd dan op deze zondag de 26ste februari;en het ergste was, ik kon er nog niet in ook, en zoals een iedere gegoede UTRECHTER weet is er in de hele klote stad niets te doen, laat staan een kop koffie te krijgen. Nu het zag er dan dus toch naar uit dat het optreden aardig verstoord zou kunnen raken door de ergenis mijns kant.
Het was trouwens aardig koud die dag, en zoals gewoonlijk was ik natuurlijk weer niet warm genoeg gekleed, dus hier dreigde in ieder geval een probleem voor de dag erop, hoesten snotteren griep en misschien de hele klotezooi erbij? Na het vele malen herhalen van de tekst van S.O.S. , besloot ik de generaal maar eens op te bellen, aan hem denkende omdat hij de tekst hiervan op zijn naam had staan en het een van de weinige nummerswaren die ik van de hele braakzooi in mijn mobiel had staan. Gelukkig was onze generaal al wakker en hij stond op het punt om te vertrekken, want zondagochtend in Utrecht slecht gekleed eenzaam en stervens koud zou een mens zich doen kunnen verhangen.! Nu dan, de slechte start daargelaten en mijn worries omtrent dit uur van de waarheid kon ik met het arriveren van de generaal mijn spullen uitladen en was er opeens ook iemand die de deur open kon maken het gevoel van senang zijn nam met de seconde toe. Eenmaal binnen was er koffie en het zoete feest van erkenning en ons kent ons, ik was weer thuis. Na de bekende sjouwklus van de spullen waar onze sportheld Jan van de berg [lijkt erg op Jean van de berg, elfstedentocht 1966 3e] zich erger mee bemoeide dan ik van mijzelf gewend was [nogmaals dank voor deze geste van jouw kant Jan] kon het feest van geluid maken beginnen. Hier begon dus ook gelijk de wrijving met Cherry en een klein beetje met de generaal, deze hield zich aardig koest, waarschijnlijk voor de goede vrede van de dag. Want zoals men weet heb ik zelf altijd het gevoel gehad in een rock and roll band te spelen en niet in een of ander plaatselijk cabaret gezelschap, maar ik ben dus ook een van de laatste der Mohikanen die daar zo spatzuiver over denkt dat de spatzuiverheid gelijk in twijfel getrokken word omdat ik waarschijnlijk een andere dikke van dalen gelezen heb dan de rest van het gezelschap!
Maar na een paar zeer serieuze beloftes meinerzijds en een paar bewegingen richting volumeknop begon het geheel naar tevredenheid te klinken! Dit alles wel zonder piano geluid want de generaal had een nieuwe electrice piano aangeschaft die helaas zonder hoog opgeleide technicus geleverd was, hiervan werd hij wel zo zenuwachtig dat onze hoogst opgeleide uitvinder er aan te pas moest komen om dit geheel onverwachte manco in goede banen te leiden. Gelukkig na enig uitproberen en het veelvuldig pushen van alle knoppen die het ding bezat konden wij dan eindelijk de soundcheck met piano en pianist hervatten. Inmiddels was het publiek al aardig toegestroomd en werd het tijd om onze zwarte pakken aan te trekken en zo in geheel ornaat te verschijnen. Nadat de zaal gevuld was en wij klaar voor het hele gebeuren wed de band, in dit geval de videoband gestart met hierin bewaart de laatste en de eerste opnames, van het hele BRAAK fesstijn Bij het aanschouwen van dit geheel ben ik bijna voor het optreden al ter ziele gegaan, wat n.m. op het grote filmscherm aldaar bleek , was dat ik van een destijds jeudig ogende BAMBI, was veranderd in een ietwat gedrochtige IJSBEER van een zeker formaat, doordit beeld van vitrioliteit was ik bang dat uberhaupt mijn stem het zou begeven als ik deze drol in zijn geheel zou proberen door te slikken, mijn modes in deze was dus dan maar net doen of ik het niet gezien had, leve de fazanten politiek,en dit alles voor een optreden in het HOOGT of all places. Affijn na deze toch wat pijnlijke confrontatie met het heden kon ik niets anders doen dan het verleden waar te gaan maken, dik dun of amechtig. zo gezegd zo gedaan, met de moed der wanhoop heb ik mijn beste beentje voorgezet en zijn het uiteindelijk 2 goede optredens geworden , zeker als ik Jos Bloemkolk mag geloven naar aanleiding van zijn recensie in het Parool van 4 maart j.l. , ikzelf vond het 2e optreden stukken prettiger en meer veel meer losser dan het eerste. En uiteindelijk is alles op een beetje hoofdpijn na van ons schatje en zangeres Cherry toch nog goedgekomen!
P.S. erg blij was ik die zondag met mijn super gitaarsound, dit omtrent mijn 2 super Telecasters die ik in America heb laten bouwen in de custumshop, resp. de telec. esquire en mijn regular tele met bigsby beide relic built uit resp. 1958 en 1963,en dit natuurlijk door mijn even zo internationale KOCH amplifyer, waarvan masterbuilder Dolf Koch himself voor mij hoogst persoonlijk enige modificaties heeft verricht die op de standaart uitvoeringen absoluut niet mogelijk zijn, dit even ter zijde want na 38 jaar vriendschap behoort men zijn vrienden wel te kennen I KNOW WHAT YOU NEED, NIET ?

Dames en heren, Het is het jaar 1980 en in Nederland heerst een grote somberheid. In een aantal bedrijven wordt gestaakt tegen het loonbeleid van de regering, links loopt te hoop tegen de plaatsing van kruisraketten, in Dodewaard worden regelmatig felle blokkade-acties georganiseerd tegen de daar gelegen kerncentrale en begint het conflict in de regio Irak-Iran versus Amerika. Het is een kleine greep uit de actualiteit van dat jaar en als je zo terug kijkt word je er niet vrolijk van. In datzelfde jaar schrijven Simon Been en Hans Kosterman de teksten voor het album waarvan vanmiddag de CD wordt gepresenteerd. En deze gebeurtenis, dames en heren, levert ons het feest op waarvoor we hier zijn. Het opnieuw geformeerde BRAAK levert in 2005 een re-make van de LP van toen. En verdomd als het niet waar is, je zou toch zweren dat niet alleen de Suite voor een Hypochonder is her-gemaakt, ook 2005 is een re-make van het jaar 1980! Kijk maar, Kamp wil kruisraketten, de stakingen bij de brandweer zijn net achter de rug maar bij het transport zijn ze nog bezig, deze week hoorde je Lubbers (kent u die nog van de kruisraketten?) zeggen dat we best weer kerncentrales kunnen bouwen en over de oorlog in de regio Irak-Iran leest u iedere dag de laatste stand van zaken. Het is maar dat u het weet, ook deze middag. En daarom is het een merkwaardig feest vandaag, de 18e december 2005. En dus is het nummer S.O.S. uit de suite ook vandaag nog actueel:

Zie de bomen bukken zie de winden rukken
Als wolven aan een karkas
De stad der rijken slaapt nog slaapt nog slaapt
Maar haar muren zijn al aangetast
Wie 't wil zien blijft hier wie 't wil zien blijft hier
Wie onderdrukt zal ondergaan .

Maar even terzijde. Ik wil graag mezelf in dit gezelschap plaatsen, want ik neem aan dat velen van u niet weten wie ik ben en waarom ik hier ben. Dat is overigens gauw verteld. Een week geleden werd ik gebeld door Jaap van de Klomp met de vraag of ik op deze dag een woordje wilde doen naar aanleiding van het feit dat de Suite voor een Hypochonder opnieuw verschijnt. Ik was enigszins verbaasd en vroeg Jaap waarom ik dat moest doen. Het antwoord was simpel. Het had te maken met mijn verleden in deze stad. Ik zal het verduidelijken. Op zoek op internet naar de geschiedenis van de Utrechtse alternatieven kwam ik mijn naam tegen. Nota bene in het Staatsarchief en onder de noemer "onruststokers". Hoe zo, vraag je je daarbij af. Het zit zo, zo'n 30 jaar geleden was ik projectleider van de Kargadoor, het centrum voor ludieke aktiviteiten aan de Oude Gracht. Nu is het een links zalencentrum en nog steeds een ontmoetingspunt voor de progressieven. Maar toen was het een revolutionair centrum waar alles wat maar enigszins alternatief was elkaar zag. En tussen die bezoekers in de Kargadoor liepen geregeld de mensen van de P.I.D., de politie informatie dienst. Want revolutionair waren we en we stookten dus veel onrust in de stad. Velen van u zullen zich die tijd in Utrecht nog herinneren en zaten toen bij Jaap in de kelder van Persepolis, anderen gingen naar Provadya in het gebouw van het Humanistisch Verbond aan de Oude Gracht. De helft van de club dronk z'n pilsje in de Vriendschap, de andere helft zat bij de Tregter. Maar in de Kargadoor liep het allemaal door elkaar en hadden we plezier in de ludieke evenementen van die dagen. Het is de herinnering aan die dagen waarin de Suite voor een Hypochonder in Nederland werd gebracht en waarom ik hier sta.

Ondertussen werd het 1980 en was het ludieke in de maatschappij er aardig van af. Heel voorzichtig was het "IK-tijdperk" aangebroken. De witte spijkerpakken waren van de hand gedaan (die gingen naar de ARM want daarmee hielp je de armoede te bestrijden) en je was begonnen als consultant of therapeut en daarmee aan je carrière. Maar om je heen was veel onrust, werd gevochten en gekraakt (ik noemde u al een aantal van die gebeurtenissen). En in Utrecht liep al een aantal jaren een stel muzikanten rond, die je tot wederzijds genoegen regelmatig kon horen in kleine zaaltjes en clubhuizen. Dat ging allemaal prima totdat vier van hen besloten om prof te worden. Dat was in 1978, tijdens het Holland Festival in de Utrechtse schouwburg en daar was BRAAK, de band die in de eigen tijd wilde staan. Er werden nieuwe mensen aangetrokken, Jaap van de Klomp werd gevraagd als manager en er werd zinnig nagedacht over de betekenis van de stap die genomen werd. En wat die stap betekende was vrij snel duidelijk. In ieder geval helderheid over de taal waarin werd gezongen: het Nederlands! En geen hinder van welke conventie dan ook. Dus kon het niet missen dat de gevestigde orde een veto uitsprak over bepaalde liedjes. In de toelichting die Simon schreef voor de CD wordt de sfeer die rond de optredens van BRAAK hing, kort maar heel herkenbaar beschreven. Wat de 'eigen tijd' van toen betreft, ook daarover bestond een duidelijke opvatting, erg vrolijk was het niet in de wereld. Eigenlijk was het meteen al somber en op de vraag waarover in de groep zal gaan was het antwoord: "onze teksten gaan over wat een mens zoal meemaakt, de dagelijkse desillusies". Dat bleef niet alleen bij rokersproblemen of cafébezoek, de wereld van BRAAK was groter. In Argentinië werd gevoetbald en daar was ieder weldenkend mens tegen, er was wel een kroning maar woningen, ho maar! Het bos van Amelisweerd moest behouden blijven, er was ook een plan voor een spoorlijn naar Almere, dus werd er geprotesteerd en vooral gemusiceerd! Dat ging in het Nederlands, zodat het duidelijk werd waarover het in de actualiteit ging. Beter Nederlands dan tweede hands, was de leuze. De mannen speelden en Cherry, Theo en Hans zongen en met Jaap van de Klomp als manager van de band kende Utrecht een fantastische, maatschappelijk geëngageerde neder-popgroep. Toen in 1979 de LP 'Uitholling overdwars' een verzamelplaat ,verscheen waaraan BRAAK bijdroeg, schreef de Volkskrant: "de interessantste groep is ongetwijfeld het Utrechtse Braak ".. "Hun teksten vertonen veel aandacht voor het werken in min of meer literaire stijl. Diezelfde verfijning is te merken in hun muziek Niet elke groep werkt op deze manier".

Het is goed om dit allemaal over BRAAK te weten. Het is deze groep die - ondanks het gesomber en de terechte sores over geld (ik zag in een van de kranten uit die tijd een bladzijde uit het huishoudboekje van de band) - heel bewust zijn optreden plaatst in een maatschappelijke en politieke context . Ik lees u een uitspraak voor van Don Maskarian, een Russische cineast, die hij in 2000 deed bij de presentatie van zijn film op Film International Rotterdam:
"Daarom blijven kunstenaars gevaarlijk, want zij hebben de waarheid in pacht en kunnen deze overdragen op een manier die het volk sterker en zelfstandiger maakt. En welke machthebber wil een sterk en zelfstandig volk? Het gaat ze alleen om idioten die hun stem geven, die gemanipuleerd kunnen worden. Alleen om die reden doen politici weinig aan de stimulering van kunst. Het geld gaat naar meer politie, meer geheime diensten, meer wapens, meer legers, maar nooit naar meer kunst. Niet naar ware, compromisloze kunstenaars die de waarheid overdragen. Die worden bedreigend gevonden en gevaarlijk. Want wie de waarheid erkent is vrij".
Het is een uitspraak van een kunstenaar die zijn werk maakte in de voormalige Sowjet-Unie en dus weet waarover hij het heeft. Maar ik denk dat dit citaat zeker in 2005 nog betekenis heeft. Weer terug naar BRAAK. In maart 1980 komt de groep met de Suite voor een Hypochonder. Die slaat in! Daar wordt dan ook een LP van gemaakt die in mei van het jaar verschijnt. Ook daarvan is de ontvangst vol jubel. De map met krantenartikelen die Simon me gaf om 'even in te kijken' staat bol van de positieve recensies. Dat doet je goed! En dat allemaal waar het gaat om een album met teksten die in de woorden van de toenmalige U.N.-journaliste Margriet Hunfeld 'zeuren over hoe mooi het allemaal had kunnen zijn en over angst en machteloosheid'. Op dezelfde pagina van het Utrechts Nieuwsblad schrijft Joop van Beek: "Qua arrangementen zit het goed in elkaar. Afwisselende speelse muziek die de plaat instrumentaal heel geschikt maakt om naar te luisteren." En zo is het. Maar er was meer, er was de angst over de complexiteit van de moderne tijd. Een tijd waarin het 'ik' zich meer en meer manifesteerde en waarin we ons dachten te bevrijden door 'een vakantie in een arm land, de sauna of het naaktstrand. We laten de barbecue maar branden en grijpen ondertussen onze kans'. En zo, dames en heren, loopt er een rode draad tussen de LP van toen en de CD van nu. Het verschijnsel 'nederpop' is gemeengoed geworden, BRAAK leeft enigszins door met een re-make en wat we daarop horen is de paradox van de teksten van 1980 die ons vertellen over de maatschappij van 2005.

Ik ben klaar met mijn verhaal over BRAAK, over de vrouw en de mannen van toen. Maar in de huidige samenleving is nog te veel van wat in 1980 ook fout zat. Daar moet nog veel in gebeuren en daarbij kan muziek en teksten ons duidelijk maken wat er aan scheelt. Deze maand is het ook 25 jaar geleden dat John Lennon werd vermoord. Ook daar was veel aandacht voor en zo hoorde ik de voorzitter van Amnestie International op een vraag van een interviewer antwoordden: "Ja hoor, muziek draagt bij aan het bereiken van de vrede". De vraag was: "Draagt muziek bij aan een betere samenleving. Ik ben het eens met de vraag en het antwoord. Om tot besluit te kunnen constateren "BRAAK was een luis in de pels" in de 80-er jaren. En ook nu 25 jaar later is er nog veel behoefte aan luizen in de pels. Het is om die reden dat ik met plezier de CD overhandig aan Kees van Oosten. Ik ben hiermee klaar voor de champagne.

---

juli 2005

Simon Been
Ik ben van nature een nogal zenuwachtig mannetje dat liever gisteren al doet waar elk normaal mens overmorgen mee aanvangt.
Ik hoop dan ook op jullie begrip te kunnen rekenen als ik vertel dat ook voor mij de metamorfose van de Hypochonder LP tot Hypochonder CD tergend langzaam verloopt.
Toch kan het niet anders als we tenminste het maximale uit het oorspronkelijke geluidsmateriaal willen halen.

Op een paar niet onbelangrijke details na is de mastering, d.i. de laatste geluidsbewerking voor het persen, klaar. Dan nog de teksten voor het CD boekje afmaken en corrigeren, de lay-out laten doen en dan kan er eindelijk geperst en gedrukt worden.
Een schatting van de releasedatum, verschijningsdatum kan ik beter zeggen daar waag ik me niet aan maar ’t moet in ieder geval, in ieder geval dit jaar: 25 jaar na de verschijningsdatum van de LP en niet 26 jaar, dat begrijp je.

Intussen is het misschien wel leuk om het braakpersoneel wat nader te belichten, de dames gaan voor dus hier een door Bob Fosko geschreven portretje van Cherry en misschien schrijft Cherry zelf ook nog iets.